Wetgeving

Printvriendelijke versiePrintvriendelijke versie

Drie directe aandachtspunten:

  • wettelijke afstanden;
  • regelgeving FAVV;
  • fiscale verplichtingen.

Wettelijke afstanden
20 m afstand tussen bijen en woning of openbare weg (VWB 07/10/1886, art. 88, 7°).
10 m met volledig dichte beschutting van > 2 m (Wet 13/06/1911).
Wat?

  • Woning: normale verblijfplaats.
  • Openbare weg: Atlas der wegen, spoorwegen en bevaarbare waterlopen (tuinwegen, boswegen, servitudewegen, jaag- en trekpaden zijn geen openbare wegen).
  • Afstand: kortste vrije vluchtroute van vlieggat dichtstbijzijnde bijenvolk tot dichtstbijzijnde buitendeur woning.

Regelgeving FAVV

  • Imkerij behoort tot de beroepssector ‘Dierlijke productie’.
  • Verplichte registrering voor alle imkers via het formulier ‘bijlage IV bij KB 16/01/2006’ te sturen naar de Provinciale Controle Eenheid van uw provincie (Gent: Zuiderpoort – Blok 10de verdieping, Gaston Crommenlaan 6/1000, 9050 Gent).Registreren kan via de site van het FAVV: .
  • Heffing voor imkers die meer dan 24 volken houden:
    • volk = 15.000 bijen mét koningin, het jaargemiddelde geldt als basis;
    • jaarlijks: 100 euro per vestigingseenheid plus 87 euro variabele heffing.
  • Autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid realiseren (zie fiche ‘Honing produceren’).

Meer informatie: KB 16/01/2006 en KB 10/11/2005.
Fiscale verplichtingen
BTW (BTW-Wetboek, art. 4, par. 1)
Enkel bij verkoop van honing. Drie mogelijke stelsels: (KB 15/09/70)

  • vrijgestelde onderneming: honingomzet < 5.625 euro;
  • bijzonder landbouwforfait: honingomzet > 5.625 euro;
  • normale BTW-regeling.

Wetboek van de Inkomstenbelasting(beheer privé-patrimonium)

  • Belastingsdienst moet winst aantonen.
  • Grens: ± 30 volken en alleen honingverkoop.

Wat?

  • VWB: Veldwetboek
  • BW: Burgerlijk wetboek
  • KB: Koninklijk besluit
  • SWB: Strafwetboek

Meer info over Belgische wetbronnen: http://just.fgov.be/index_nl.htm (klik op Belgische wetgeving).
Meer info over Europese regels: http://eur-lex.europa.eu/RECH_naturel.do (Keuze: NL).
Meer info over het FAVV: http://www.favv.be
Meer info over Gids voor goede imkerpraktijken: http://www.devlijtigebie.be.

Een bijenhal bouwen
Losstaande bijenhal in zij- of achtertuin

  • Geen stedenbouwkundige vergunning nodig op voorwaarde dat de hal:
  • Maximaal 30 m van de woning ligt.
  • lager is dan 3 m.
  • in de zijtuin 3 m en in de achtertuin 1 m van de perceelsgrens ligt.
  • samen met andere vrijstaande gebouwen in die zone een oppervlakte van 40 m2 niet overschrijdt.

Meer informatie:
Vlaamse codex Ruimtelijke Ordening
Wat met zwermen
Het eigendomsrecht op een zwerm is geregeld door:

  • BW art. 546: ‘eigendom van een roerende of onroerende zaak geeft recht op alles wat deze voortbrengt’.
  • VWB art. 14: ‘eigenaar bijenzwerm heeft het recht die terug in bezit te nemen zolang als hij hem voortdurend achternavolgt en opeist. Zo niet is dit recht voorbehouden aan de eerste bezitnemer, vervolgens aan de eigenaar van de grond waarop de zwerm zich heeft neergezet’.
  • VWB art. 90: ‘zijn strafbaar zij die bijenzwermen van een andere bijenstal op hun eigendom lokken en hem niet binnen de 24 u. teruggeven als de eigenaar hem opeist’.

Wat?

  • Voortdurend achternavolgen:
  • bij betwisting hierover is het bewijs te leveren door tegenpartij;
  • toelating eigenaar eigendom waar de zwerm neerstreek is nodig, desnoods beroep doen op politie;
  • eventuele schade aan deze eigendom aangebracht bij het vangen van de zwerm, moet worden vergoed.

Niet voortdurend achternavolgen:

  • zwerm onophoudelijk blijven opeisen vanaf de kennisname;
  • hoe eigendom bewijzen?: derdevolger, getuigen, gemerkte koningin.

Regelgeving FAVV:
gevangen zwermen inschrijven in Register (zie fiche: Honing produceren KB 14/11/2003).
Brandweer:
in bezit nemen door brandweer is geen uitoefening van het eigendomsrecht.
Schade aan of door bijen
Schade aan bijen:

  • VWB, art. 90 (5°): straffen voor het vrijwillig vernielen, omstoten, toestoppen of openbreken van bijenkorven;
  • VWB, art. 91: straffen voor het herhaald vernielen, vernielen bij nacht of in bende.
  • BW, art. 1382: daden van de mens waardoor aan een ander vrijwillig of onvrijwillig schade wordt berokkend;
  • BW, art. 1383: dezelfde feiten maar door nalatigheid of onvoorzichtigheid;
  • BW, art. 1384: de aansprakelijkheid van ouders, bazen en onderwijzers voor daden gesteld door respectievelijk hun kinderen, dienstboden en leerlingen.
  • KB 28/02/1994: het gebruik van insecticiden.
  • SWB, art. 463-476: stelen van bijen.
  • SWB, art. 541 en 563 over het kwaadwillig verwonden of doden van huisdieren.

Schade aan derden door bijen:

  • SWB 473-476: poging tot diefstal;vb. gewild organiseren van roverij bij een andere imker;
  • BW, art. 1382: daden van de mens waardoor aan een ander vrijwillig of onvrijwillig schade wordt berokkend;vb. imker die bij recuperatie van zijn zwerm vruchten vertrappelt bij zijn buur;
  • BW, art. 1383: dezelfde feiten maar door nalatigheid of onvoorzichtigheid;vb. imker laat door vuilbroed besmette ramen rondslingeren waardoor de bijen van zijn buur besmet worden;
  • BW, art. 1384: de aansprakelijkheid van ouders, bazen en onderwijzers voor daden gesteld door respectievelijk hun kinderen, dienstboden en leerlingen;vb. minderjarige volgt vaders zwerm, klimt over een omheining en beschadigt ze.
  • BW, art. 1385: aansprakelijkheid van de eigenaar van een dier voor de schade die het rechtstreeks of onrechtstreeks veroorzaakt;vb. paard slaat op hol omdat het gestoken is en beschadigt een wagen;
  • BW, art. 1386: aansprakelijkheid van de eigenaar van een gebouw voor de schade door instorting te wijten aan verzuim van onderhoud of gebrek in de bouw.

Verzekeringspolis die de imkersverenigingen afsluiten voor hun leden.
Honing produceren
Imker die honing produceert om te verkopen heeft een aantal verplichtingen voortvloeiend uit KB 14/11/2003:

  • meldingsplicht als zijn product schadelijk is voor de volksgezondheid;
  • register betreffende maatregelen ter beheersing van gevaren voor levensmiddelen en
  • naleven van de maatregelen i.v.m. de hygiëne.

Deze begrippen worden hierna verklaard:
Autocontrole:
Geheel van maatregelen die imker neemt om te zorgen dat producten onder zijn beheer:

  • voldoen aan wettelijke voorschriften betreffende de voedselveiligheid;vb. hoogsels niet op de grond deponeren om besmetting door bacteriën te voorkomen;
  • voldoen aan wettelijke voorschriften betreffende kwaliteit van producten – FAVV:vb. geen suiker voeden tijdens de drachtperiodes;
  • geen eigen risicoanalyse/HACCP als u zich baseert op de Gids van goede imkerpraktijken;
  • alle documenten i.v.m. autocontrole moet u vijf jaar bewaren.

Traceerbaarheid:

  • bedrijven moeten geïdentificeerd zijn en hun coördinaten geregistreerd bij het FAVV’;
  • systeem om ontvangen producten te registrerenvb. identificatie-elementen van gevoerde suiker;
  • systeem om afgevoerde producten te registreren;vb. verkoop van honing aan handelaars;
  • systeem om verband tussen beide voorgaande punten te leggen;vb. mengen van eigen honing met di van derden;
  • alle documenten i.v.m. traceerbaarheid moet u vijf jaar bewaren.

Meldingsplicht:

  • imker waarschuwt FAVV direct als er redenen zijn om aan te nemen dat ingevoerde, geproduceerde of verdeelde producten schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van mens, dier of plant;vb. vaststelling dat debacterie Clostridium botulinum aanwezig is in uw honing;
  • imker stelt FAVV in kennis van maatregelen getroffen om risico’s te voorkomen.

Register:

  • aard en oorsprong van aan bijen eventueel verstrekte honing en suikers;datum en afkomst van aan- en verkochte was(wafels);
  • toegediende geneesmiddelen, de datum ervan en de wachttijd;
  • in- en uitvoer van zwermen, afleggers, koninginnen;
  • details over het reizen naar drachtvelden, daar eventueel gebruikte insecticiden op drachtplanten;
  • lokaal waar geslingerd wordt en identificatie van de diverse oogsten en honingloten;
    • aanwezigheid van ziekten die veiligheid van producten in gevaar brengen;
    • voor volksgezondheid belangrijke analyses;
    • alle toepasselijke controles van dieren of producten;
  • register vijf jaar bewaren.

Hygiënevoorschriften (MB 14/11/2003 - bijlage 1, Gids voor goede imkerpraktijken):

  • controle over mogelijke verontreinigingen via lucht, water, bodem, dierenvoeder, diergeneesmiddelen, gewasbeschermingsmiddelen, …
  • hygiëne infrastructuur en uitrusting;vb. geen geverfde materialen gebruiken.
  • drinkwater;
  • persoonlijke gezondheid;vb. geen honing slingeren als men drager is van via voeding overdraagbare bacteriën.
  • voorkomen dat schadelijke organismen verontreiniging veroorzaken;vb. geen dieren toelaten in het slingerlokaal.
  • dierengeneesmiddelen gebruiken in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving;vb. de actieve stof amitraz enkel gebruiken in de voor varroabestrijding beschikbaar gestelde strips.
    • van toepassing sinds 01/01/2005.

KB 19/03/04
Dit KB bepaalt dat enkel honing die aan volgende definitie beantwoordt, mag worden verkocht:
‘Honing is de natuurlijke zoete stof die door de bijensoort Apis mellifera wordt bereid uit bloemennectar of uit afscheidingsproducten van plantensapzuigende insecten, welke grondstoffen door de bijen worden vergaard, verwerkt door vermenging met eigen specifieke stoffen, gedeponeerd, gedehydreerd, en in de honingraten opgeslagen en achtergelaten om te rijpen’.
KB onderscheidt meerdere soorten honing:

  • naar gelang van de oorsprong: bloemenhoning, nectarhoning, honingdauwhoning;
  • naar gelang de wijze van productie of presentatie: raathoning, brokhoning, pershoning, …
  • bakkershoning: geschikt voor industrieel gebruik met vreemde smaak, gisting, …

KB parameters voor diverse kenmerken van honing:

  • Vocht (<20%), suikergehalte bloemenhoning (glucose + fructose>60%), diastase-index (>8), HMF (<40mg/kg), elektrische geleiding (<0,8mS/cm), …
  • geen toevoeging van ingrediënten, geen onttrekking van stoffen, …
  • antibiotica, noch sulfonamiden.

Ambulante activiteiten (KB 23/05/2000):

  • manifestatie toegestaan door de gemeente waarin ze doorgaat.

Reclame (KB 17/04/1980):
niet-toegelaten benamingen: ‘hygiëne’, ‘medisch’, ‘ziek’, ‘ziekte’, biologisch, ‘organisch’, ‘reform’, … (ook geen afbeeldingen die dat suggereren).
Etikettering (KB 19/03/2004 en KB 13/09/1999):

  • verkoopbenaming KB: honing, bloemenhoning, nectarhoning, honingdauwhoning;
  • houdbaarheid: max. 2 jaar na inpotten (t.m.h. tot einde (jaar));
  • bewaarvoorwaarden: <15°C (11°C als vocht>18%);
  • nettogewicht;
  • naam en adres imker;
  • land(en) waar de honing is vergaard;
  • lotnummer (traceerbaarheid);
  • mogelijk: geografische of botanische oorsprong, kwaliteitkenmerken (moeten bewezen kunnen worden).

Verpakking (KB 28/12/1979 en KB 11/05/2002):

  • maximaal toelaatbare afwijking in minus op gewicht (3%/500g);
  • de hoogte van de tekst die de nominale hoeveelheid uitdrukt (4 mm/500g);
  • voorverpakkingen die aan de voorschriften voldoen, mogen het EG-teken ‘€’ dragen (hoogte min. 3 mm);
  • verpakking moet schoon zijn, in goede staat verkeren;
  • geschikt voor levensmiddelen, geschikt voor eet- en drinkwaren, symbool met glas en vork

Ziektebestrijding
Basis
Dierengezondheidswet 24/03-87
Wet op uitoefening dierengeneeskunde 28/08/91

  • Enkel dierenarts kan geneesmiddel voorschrijven
  • Enkel dierenarts kan ziekte diagnosticeren

Wet op geneesmiddelen 25/03/64

  • Enkel apotheker kan geneesmiddelen afleveren

En de KB die erop volgen
Welke ziekten zijn besmettelijk en aangifteplichtig? (Wet 24/03/87, KB 25/04/88, KB 7/03/07)

  • Acariose
  • Amerikaans vuilbroed
  • Europees vuilbroed
  • Varroase (uit deze categorie verwijdert begin 2013)
  • Kleine bijenkastkever
  • Tropilaelapsmijt

Wettelijke varroabestrijding
Drie geneesmiddelen:

  • Apiguard, Api Life Var en Thymovar.
  • Daar buiten: Þ Cascadesysteem.

Regels Cascadesysteem
Dierenarts kan beslissen geneesmiddel toe te passen dat:

  • Geregistreerd is voor een andere diersoort.
  • Geregistreerd is voor humaan gebruik.
  • Geregistreerd is in andere lidstaat van de Gemeenschap.
  • Dat hij voorschrijft en laat klaarmaken bij de apotheker.

Voorwaarden voor toepassing:

  • Sprake van onaanvaardbaar lijden van dier.
  • Geen vergund geneesmiddel voor andere diersoort bruikbaar op tijdstip van toepassing
  • (voorbeeld: Thymovar/oxaalzuur-Api-Bioxal).

Dierenarts is verantwoordelijk voor toediening. KB 29/06/99

Cascadesysteem praktisch:
Api-Bioxal, oxaalzuur op de markt gebracht door Italiaanse firma Chemicals Laif.
Dierenarts heeft keuze uit vrij veel andere middelen maar die zijn bijna nooit beschikbaar in België (wel mierenzuur, Hive Clean, ....).
Ziektepreventie
Chemische middelen die gebruikt worden om kasten en materiaal te reinigen moeten voorkomen op de lijst van biociden
zie: http://www.health.belgium.be/eportal/Environment/Chemicalsubstances/Biocids/index.htm
Biociden, wettelijke basis
Europees recht:Richtlijn 98/8/EG (recent aangevuld door verordening (EU) nr 528/2012).
Belgisch recht: KB 22/05/2003.
Definitie van biociden:
KB 22-05-2003:
“Werkzame stoffen en preparaten die, in de vorm waarin zij aan de gebruiker worden geleverd, één of meer werkzame stoffen bevatten en bestemd zijn om een schadelijk organisme te vernietigen, af te schrikken, onschadelijk te maken, de effecten ervan te voorkomen, …“ .
In onze context zijn biociden chemische middelen die dienen om schadelijke organismen te bestrijden (bv. bacteriën, mieren, wasmotten) of om materialen te ontsmetten waarin deze organismen zich konden ontwikkelen (bv. kastbodems, voederbakken). Zie ook lijst van ‘groepen’ en ‘product types hierna).
Groep 1 – Ontsmetting

  • PT3: Veterinaire hygiëne
  • PT4: Materiaal en voeding

Groep 2 - Conservering

  • Niet van toepassing

Groep 3 - Plaagbestrijding

  • PT18: Insecticiden, acariciden, …

Groep 4 - Andere biociden

  • PT22: Balsemen en opzetten
  • PT23: Bestrijding gewervelde dieren

Invoer bijen en hommels uit landen buiten EG (Beschikking 2003/881/EG):
mogelijk onder drie voorwaarden:

  • afkomstig uit derde landen die voldoen aan de veterinairrechtelijke basisvoorwaarden (lijst 79/542/EG);
  • zendingen vergezeld van een gezondheidscertificaat;
  • zendingen bevatten per kooitje niet meer dan één koningin en twintig voedsterbijen/-hommels.

Over IVBAlhoewel de Aalsterse imkersgilde 'De Vlijtige Bie' eigenlijk al in 1892 ontstond, dateren de eerste officiële statuten uit 1913.